غوغای علیرضا قربانی در سکوت حیرت‌انگیز/ هم‌خوانی در «روزگار غریب»

خبرگزاری مهر- گروه هنر- علیرضا سعیدی: مجموعه فرهنگی – تاریخی سعدآباد تهران شامگاه روز شنبه سوم تیرماه ۱۴۰۲ میزبان جمعی از مخاطبان و علاقه‌مندان موسیقی ایرانی در قالب برگزاری برنامه دیگری از مجموعه کنسرت‌های «با من بخوان» به خوانندگی علیرضا قربانی بود.
این خواننده شناخته‌شده موسیقی ایرانی که طی سال‌های اخیر پس از تولید پروژه «با من بخوان» با موسیقی حسام ناصری و نزدیک شدن به سلیقه شنیداری طیف وسیع‌تری از مخاطبان، فصل جدیدی از فعالیت‌های موسیقایی خود را آغاز کرده است، طی ماه‌های گذشته تلاش کرد تا با برگزاری دور تازه این پروژه موسیقایی که چند سال قبل هم پیش روی مخاطبان قرار گرفته بود، شروع کننده جریان جدیدی از توجه به «موسیقی جدی» در میان مخاطبانی باشد که این سال‌ها در محاصره شدید موسیقی سرگرم‌کننده هستند.

در لزوم تنوع در ارائه محصولات موسیقایی در سبک‌های مختلف و مبتنی‌بر سلایق گوناگون تردیدی نیست، اما آنچه می‌تواند مورد توجه قرار گیرد، شکل‌گیری جریانی از ارائه محصولات موسیقایی به‌ویژه در چارچوب اجراهای زنده در سال‌های اخیر است که کلیدواژه «موسیقی جدی» در آن تبدیل به گوهری نایاب شده است. هنرمندان مقبولی چون علیرضا قربانی و تعداد دیگری از هنرمندان می‌توانند به دلیل جایگاه فرهنگی و هنری که در میان مردم دارند، شرایط موثرتر و بهتری را برای تقویت گوش شنیداری مخاطبان در جهت توجه به موسیقی جدی و آثار مبتنی بر ادبیات و فرهنگ غنی کشورمان فراهم آورند.
این جنس از موسیقی در این چند ساله تنها از سوی تعداد بسیار محدودی از خوانندگان و هنرمندان به ویژه هنرمندانی که در حوزه موسیقی اصیل ایرانی، موسیقی کلاسیک و موسیقی تلفیقی فعال هستند مورد توجه بوده و متاسفانه جریان غالب بازار موسیقی به سمت و سویی هدایت شده که باید برای برون رفت از این بحران جدی به فکر چاره‌ای بود.

آنچه علیرضا قربانی و برخی دیگر از هنرمندان از جمله سهراب پورناظری، تهمورس پورناظری، علی قمصری و تعدادی اندک از هنرمندان در این روزها مشغول انجامش هستند، فارغ از انگیزه‌های اجتناب‌ناپذیری که در حوزه اقتصادی فرآیند تولید و ارائه محصولاتشان می‌تواند برای آنها مورد توجه قرار گیرد، تلاش برای ارتقای کیفی گوش شنیداری مخاطبانی است که پس از عبور از بحران کرونا و بازگشایی مجدد کنسرت‌ها در پس برخی التهابات اجتماعی به دنبال شنیدن جلوه‌ای از موسیقی هستند که می‌تواند برای آن‌ها دربرگیرنده حس و حال متفاوتی به لحاظ دریافت محتوا در کنار سرگرمی باشد.
به هر ترتیب علیرضا قربانی و یارانش در پروژه «با من بخوان» که پس از برگزاری در شهرهای گرگان، رشت، تبریز، شیراز، کرمان، سیرجان و جزیره کیش اکنون به مجموعه فرهنگی – تاریخی سعدآباد تهران رسیده، شامگاه گذشته شنبه سوم تیرماه تازه‌ترین اجرای زنده خود را در میان استقبال مخاطبان روی صحنه بردند. اجرایی که اگرچه در آن رد و نشان خستگی چندین هفته فعالیت مستمر علیرضا قربانی برای اجراهای زنده مشهود بود، اما او به واسطه توانمندی‌های کم‌نظیری که در حوزه خوانندگی و تسلطش در اجرای صحنه‌ای دارد، توانست مخاطبان و طرفدارنش را راضی از کاخ سعد آباد روانه خانه کند.

کنسرتی که فارغ از محتوای موسیقایی و فرهنگی، از منظر اجرایی به واسطه توانمندی یک تیم از نوازندگان موسیقی ایرانی و کلاسیک که هر کدام از بهترین‌ها و معتبرترین‌ها هستند، توانست شب خاطره انگیزی را برای مخاطبان رقم بزند.
علیرضا قربانی در ابتدای این کنسرت بود که در میان تشویق طرفداران خود که به دلیل حجم گسترده ترافیک منطقه سعدآباد و تجریش ساعتی زودتر خود را به محل اجرای برنامه رسانده بودند، قطعه «عروج» با شعری از ابوسعید ابوالخیر و موسیقی حسام ناصری را اجرا کرد. شرایطی که به نظر می‌آید مخاطبان با کنسرت کارگردانی شده‌ای روبه‌رو هستند که حرکت خواننده، جلوه‌های تصویری و چینش نوازندگانش باری به هر جهت نیست و می‌تواند دربرگیرنده مفهوم و نشانه‌ای باشد.

پس از اجرای این قطعه بود که با ورود ارکستر زهی، جمع دیگری که بسیاری از آن‌ها از هنرمندان شناخته‌شده ارکسترهای مهم کشورمان بودند به جمع دیگر نوازندگان کنسرت اضافه شدند و علیرضا قربانی هم در حین این جابه‌جایی خود را به جایگاه اصلی‌اش رساند و پس از خوش و بشی با طرفدارانش، قطعه «هم گناه» با شعر حسین غیاثی و موسیقی علیرضا افکاری را پیش روی مخاطبان قرار داد.
اجرای قطعات «پل» و «پریشانی» با شعری از احمد امیر خلیلی و موسیقی حسام ناصری و «شروع ناگهان» با شعر حسین غیاثی و موسیقی علیرضا افکاری بخش‌های دیگر این بخش از کنسرت را تشکیل می‌دادند.
علیرضا قربانی پس از اجرای این قطعات بود که بالاخره فرصتی برای گفتگو با مخاطبانش پیدا کرد و خطاب به آنها توضیح داد: بالاخره بعد از برگزاری تورهای استانی به این مجموعه کم نظیر تاریخی رسیدیم و بسیار هم از شما ممنونیم که در این مدت از ما حمایت ویژه‌ای انجام دادید. امیدوارم بنده لایق این همه استقبال باشم. به هر حال بدون تعارف و اغراق می‌گویم که این حمایت و مهربانی ویژه‌ای که شما به بنده و گروه اجرایی کنسرت دارید، احساس مسئولیت ما را در آینده بیشتر و شرایطی را ایجاد می‌کند تا کارهای بهتری را در شأن شما بزرگواران تولید کنیم.

«لیلا» با شعر اهورا ایمان و موسیقی ستار اورکی و «می‌دانی تو» با شعر ابوسعید ابوالخیر و موسیقی حسام ناصری عنوان دیگر قطعاتی بودند که در این بخش از کنسرت اجرا شدند.
قربانی در این بخش از کنسرت و حین اجرای قطعه ساز و آوازی بود که به تماشاگران توضیح داد: آنچه اکنون به محضر شما ارائه می‌شود، قطعه‌ای بر تکیه آواز است و برگرفته از اشعار ابوسعید ابوالخیر و مولوی است که محتوای اصلی آنها مبتنی بر مناجات با خداوند است. بنابراین پیشنهاد می‌کنم با توجه به محتوای ارزشمندی که این قطعات دارند با تمرکز بیشتری این کارها را گوش کنید چون مطمئنم روحتان به پرواز در می‌آید.
حین اجرای این قطعه بود که به واسطه هوشمندی‌های حسام ناصری در حوزه تنظیم قطعات برای ارکستر و حضور نوازندگان معتبری که در این کنسرت حضور داشتند، تک‌نوازی هایی به تناسب زمانی که برای هر یک از سازها در نظر گرفته شده بود، پیش روی مخاطبان ارائه می‌شد و تلاش می‌کرد تا فضای موسیقایی کنسرت جلوه زیباتری پیدا کند.

در این بخش به‌واسطه نوازندگی هومن مهدویان نوزانده تار و سه تار و دارا دارایی نوازنده گیتاربیس، از آن‌ها بازیگرانی ساخته بود که بدون خودنمایی‌های رایج و نمایشی در برخی از کنسرت‌ها، کاملاً در خدمت محتوای ارائه شده قرار گرفته بودند. مسیری که با تک‌نوازی کمانچه سامان صمیمی از یاران قدیمی علیرضا قربانی در کنسرت‌ها و آلبوم‌هایش و همچنین تک نوازی سازهای کوبه‌ای زکریا یوسفی که از او به‌عنوان یکی از بهترین‌های نوازندگی سازهای کوبه‌ای ایرانی یاد می‌کنند، حال و هوای جذابی را به کنسرت داد و مقدمه اجرای قطعه بی‌کلام «شوشتری» ساخته حسام ناصری شد.
در اجرای این قطعه هر یک از نوازندگان کنسرت فرصت بسیار مناسبی برای رخ نمایی پیدا کردند و موجب شدند تا یکی از بخش‌های هیجان‌انگیز کنسرت در سعد آباد به واسطه جلوه‌های بصری هوشمندانه و طراحی نوری که گویا نسبت به روز اول کنسرت با تغییراتی مواجه شده بود، برای مخاطبان رقم بخورد.
علیرضا قربانی پس از اجرای این بخش بود که دوباره روی صحنه آمد و خطاب به تماشاگران گفت: یک دنیا از همه شما بزرگواران ممنونم که با سکوت حیرت‌انگیزتان من را در اجرای این قطعه یاری کردید و این نشان از درک و شعور بالای شماست که به من هدیه کردید.

به طور حتم یکی از قطعات پرطرفدار کنسرت علیرضا قربانی مربوط به اجرای قطعه «روزگار غریب» با شعری از احمد شاملو بود و موسیقی حسام ناصری بود که این خواننده همچون دیگر کنسرت‌های شب‌های گذشته از مخاطبان خواست تا در اجرای این قطعه او را همراهی کنند. شرایطی که به دلیل حال و هوای موسیقایی اثر و تنظیم مناسبی که برای هم خوانی مخاطبان کنسرت در نظر گرفته شده بود، فضای احساسی را برای مخاطبان و قربانی فراهم آورد تا آنها با رضایت‌مندی بیشتری از حضور در این کنسرت لذت ببرند.
البته در این میان نمی‌توان از چینش درست قطعات و تنظیم مجدد برای ارکستر حسام ناصری بی‌تفاوت عبور کرد که انصافاً یکی از سخت‌ترین و دشوارترین کارها برای اجرای قطعات کنسرت‌های این چنینی محسوب می‌شود.
«عاشقانه نیست» با شعر اهورا ایمان و موسیقی حسام ناصری، «ارغوان» با شعر هوشنگ ابتهاج و موسیقی مهیار علیزاده، «بوی گیسو» با شعر واقف لاهوری و موسیقی حسام ناصری و همچنین «بی‌گناه» و «خیال خوش» با شعر حسین غیاثی و موسیقی علیرضا افکاری نیز از دیگر قطعاتی بودند که در ادامه کنسرت علیرضا قربانی پیش روی مخاطبان قرار گرفت.

از نکات جالب توجه اجرای آثار این بخش، توجه قربانی به آثار خوانده شده خود، پیش از پروژه «با من بخوان» از جمله «ارغوان» بود که به دلیل جای گذاری صدای هوشنگ ابتهاج در مقدمه موسیقی و همچنین تنظیم جدیدی که برای قطعه در نظر گرفته شده بود، با استقبال مخاطبان مواجه شد.
وی در پایان این اجرا بود که بار دیگر از مخاطبانش به دلیل رعایت سکوت در اجرای قطعاتی که نیازمند تمرکز بیشتری است، از آنها خداحافظی کرد.
حسام ناصری تنظیم قطعات برای ارکستر، پیانو و سازهای الکترونیک، سامان صمیم نوازنده کمانچه، هومن مهدویان نوازنده تار و سه تار، زکریا یوسفی نوازنده سازهای کوبه‌ای و پرکاشن، شایان ریاحی و آیدین شفایی نوازنده پرکاشن، دارا دارایی نوازنده گیتار باس، شقایق صادقیان نوازنده فلوت، حسام صدفی نژاد نوازنده ابوا، مهسا یوسفی نژاد و نرگس تقی پور نوازندگان هورن، سامان صمیمی، امین عطایی، آرمین قضاتی، برهان همتی، بهار فلسفی و سارا نادری نوازنده ویولن یک، دانیال جورابچی، آرش جامع، زهرا کریمی، آنیتا عظیمی، شکیبا خسروی و پویا عشقی‌نژاد نوازنده ویولن دو، طناز اسدالهی، مهدی منادی، الهام عادلی‌زاده و صدف نقیبی نوازنده ویولا، مسعود فیروزی‌نژاد، پروشات زندآیین، علی آقاجانی و سینا آذرآباد نوازندگان ویولنسل گروه نوازندگان این کنسرت را تشکیل می‌دادند.