روایت هادی مقدم‌دوست از کم‌رنگ شدن «ایمان» در سینما/ مناسک کجاست؟

به گزارش خبرنگار مهر، هادی مقدم‌دوست نویسنده و کارگردان سینما شب گذشته ۱۰ شهریور ماه در میز گفتگوی ویژه سی‌ویکمین قسمت از برنامه «نقد سینما» درباره سختی‌های پرداختن به مقوله ایمان در سینما بیان کرد: خود مناسک هم می‌تواند شخصیت باشد؛ شخصیت به معنای اینکه مناسک را بشناسیم. در سینما عموما جایگاه مناسک را در انتهای فیلم می‌دانیم اما اگر آن را در ابتدا یا بدنه داستان بیاوریم، در واقع با مناسک همچون یک شخصیت ارتباط گرفته‌ایم. رابطه یعنی شخصیت‌پردازی و شخصیت‌شناسی مومنان با مناسک که ضمن رسیدن به هدف مطلوب باید همراهی هم وجود داشته باشد. افرادی که ایمان را درک کردند، با مناسک رابطه مستمر دارند و با آن همراهی می‌کنند.
وی گفت: اصل این موضوع به شناخت و مطالعه دقیق روند یک فرد در دغدغه ایمانی و الاهیاتی و ارتباطی که با خدا دارد ربط پیدا می‌کند. در حقیقت باید به لحاظ مطالعاتی بتوانیم آن را به دست بیاوریم اما اینکه چگونه آن را روایت کنیم، کار سختی است. البته در متن و شعر شدنی‌تر از به تصویر کشیدن آن است.
این کارگردان سینما ادامه داد: خود جنس ایمان و دغدغه سینماگران هر ۲ در کم شدن موضوع ایمان در سینما موثر هستند. حتی اگر سینماگر دغدغه داشته باشد، دشواری راه ممکن است او را منصرف کند زیرا عموماً این ترس وجود دارد که به معنی ایمان لطمه می‌زند.
مقدم‌دوست درباره بازنمایی مناسک در سینما نیز تاکید کرد: باید توجه داشت که مناسک در کجای داستان قرار می‌گیرد؟ عناصر اصلی داستان یا شخصیت داستان. مناسک در قالب موقعیت نمایشی بروز پیدا کرده که هدف شخصیت است مثلاً شخصیتی که می‌خواهد زیارت برود یا روزه بگیرد یا در اعیاد شرکت کند. تا اینجای ماجرا به عنوان هدف شخصیت یا موقعیت نمایشی از مناسک استفاده شده ولی در خود شخصیت قرار نگرفته است. در حقیقت مناسک در بدنه داستان قرار نمی‌گیرد و به مرکزیت درام تبدیل نمی‌شود.
کارگردان «سر به مهر» درباره نپرداختن به مساله راهپیمایی اربعین در سینما عنوان کرد: باید رفت و تجربه کرد. اگر فیلمسازی بخواهد روایت مناسکی را بسازد، باید بتواند حقایق را با ورود به آن کشف کند. در واقع تجربه زیسته داشته باشد و به دیده‌ها و شنیده‌ها اکتفا نکند. این امر باعث می‌شود که فیلمساز یا نویسنده موضع واقعی انتخاب کند.
مقدم‌دوست درباره پرهیز آثار هنری از نمایش نماز و روزه مطرح کرد: نگرانی‌های مختلف اعم از احساس ناتوانی باعث این پرهیز شده اما دلیل اصلی آن عدم شناخت صفات مناسک است. وقتی برخورد خلاق با مناسک وجود داشته باشد، باعث ایجاد ایده خوب می‌شود. من معتقدم که عدم نمایش مناسک حذف یک واقعیت و کم‌کاری در شناخت شخصیت آن است.