توصیه‌های رهبری در دیدار اخیر به دولتمردان چه بود؟

به گزارش برگزیده ها به نقل از ایسنا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح روز هشتم شهریور در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت، که در سالروز شهادت شهیدان رجایی و باهنر و به مناسبت هفته دولت انجام شد، با تقدیر و تمجید از عملکرد دولت در برخی بخش‌ها از جمله «کارهای زیربنایی»، «رشد شاخص‌های کلان اقتصادی» و «سیاست خارجی»،  درعین حال تذکراتی را نیز بیان داشتند.
سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور نیز در پیامی با قدردانی از سخنان و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اعضای دولت اظهار داشت:‌ رهنمودها و توصیه‌های حکیمانه و ارزنده جناب‌عالی به مثابه چراغ راه و ارائه راهبردهای عملیاتی و اجرایی مسیر رسیدن به اهداف متعالی و اقدامات تحولی دولت را روشن و هموار نمود.
حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه نیز در صفحه اینستاگرام خود در این ارتباط نوشت: ابراز محبت و تقدیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ایران در دیدار اعضای هیئت دولت از تحرکات در عرصه‌ی سیاست خارجی و اشاره ایشان به موفقیت عضویت در دو پیمان مهم بین‌المللی(شانگهای و بریکس) و همچنین سیاست همسایگی، عزم و پویایی دستگاه دیپلماسی برای اعتلای جایگاه ایران عزیز در عرصه‌ بین‌الملل را مضاعف خواهد کرد و قطعا منجر به شتاب بیشتر در استمرار مسیر سیاست خارجی کشور است.

برخی از این تذکرات به شرح زیر است:

ردیف
موضوع
شرح

۱
اقتصاد و فرهنگ؛ این دو اولویّتهای اصلی‌اند
یکی مهار تورّم، یکی رشد تولید. مهار تورّم هم با رشد تولید حاصل میشود؛ یعنی مهم‌ترین کاری که برای مهار تورّم میشود انجام داد این است که ما تولید کشور را بتوانیم بالا ببریم و افزایش بدهیم. پس تولید شد محور. اگر محور تولید است و باید رشد پیدا کند، باید ببینیم چگونه میتوان تولید را رشد داد. دو نکته اینجا وجود دارد؛ یکی اینکه ما حمایت کنیم، دوّم اینکه موانعِ سرِ راه را برداریم. حمایت یعنی چه؟ یعنی اوّلاً حمایت قانونی؛ مقرّرات جوری باشد که تولید برای تولیدکننده، هم آسان بشود، هم باصرفه بشود. بعد، حمایتهای مالی، در آن مقداری که به عهده‌ی دستگاه‌های دولتی است؛ تأمین منابع ارزی و ریالی در آن حدّی که جزو وظایف است. و همچنین حمایتهای فرهنگی از تولید داخلی. حمایت فرهنگی از تولید داخلی یعنی اینکه ما به مردم تفهیم کنیم که محصول داخلی باید مصرف بشود؛ یعنی آنجایی که محصول داخلی وجود دارد باید مردم به سمت محصول داخلی بروند؛ این مهم‌ترین حمایت فرهنگی از تولید است. البتّه مکمّل این حمایتها مراقبت از عدم انحراف است؛ ما دوره‌هایی داشتیم که منابع ارزی و ریالی در اختیار کسانی برای تولید قرار گرفته و برای تولید مصرف نشده! بحثِ یک ذرّه و دو ذرّه هم نیست، مبالغ هم مبالغ بسیار کلانی بوده؛ اینجا تقلّب شده؛ باید مراقبت کنیم که این اتّفاق و امثال این اتّفاقات نیفتد. کسانی هستند که با مسائل اقتصاد بلدند خوب بازی کنند؛ یعنی واقعاً آدم نگاه میکند میبیند کسی [هست که] از آن مسئول ارشد ما در این بخش، اطّلاع و آگاهی‌اش به پیچ‌وخم‌ها بیشتر است؛ پیچ‌وخم‌ها را می‌شناسد، گریزگاه‌ها را می‌شناسند و میرود عمل میکند و سودهای کلانِ نامشروع میبرد؛ سودِ مشروع هیچ اشکالی ندارد، سودِ کلانِ نامشروع [اشکال دارد]. اینها را باید مراقبت کرد؛ اینکه میگوییم تولید کمک بشود و حمایت بشود، مکمّلش این است که مراقب باشیم از این طرف هم دچار انحراف نشویم.

۲
تجارت باید پشتیبان تولید باشد.
تجارت خارجی ‌ما فقط برای تنظیم بازار نیست؛ یک بخش تنظیم بازار است، یک بخش افزایش تولید است. تجارت باید به تولید کمک کند؛ یعنی در این تفاهمها و تعاملهای اقتصادی‌ای که ما با دنیا داریم، باید آن چیزی که تهِ کار درمی‌آید عبارت باشد از اینکه محصول داخلی برود بیرون و سرمایه‌ی بیرون بیاید داخل؛ حالا «سرمایه‌ی بیرون بیاید داخل» گاهی به صورت سرمایه‌گذاری است، گاهی به صورت کالای سرمایه‌ای است که احتیاج داریم؛ خیلی از ماشین‌آلات هست [که نیاز داریم]. همه‌ی دنیا هم این‌جور هستند؛ یعنی این‌جور نیست که در کشورهای گوناگون دنیا همه‌ی نیازهای خودشان را در داخل تولید کنند؛ چیزهایی را از بیرون می‌آورند. مثلاً ما کالای سرمایه‌ای را از بیرون بیاوریم و محصول داخلی را ببریم بیرون؛ اگر چنانچه این اتّفاق افتاد، یعنی تعامل اقتصادی به این نتیجه رسید، طبعاً تولید رشد پیدا میکند؛ یعنی این مهم‌ترین کمک به تولید است و تجارت پشتیبان تولید میشود.

۳
نیازهای داخلی کشور را بهنگام تشخیص بدهیم
گاهی اوقات هست که ما نیاز کشور را در وقت خودش تشخیص نمیدهیم، بعد که نزدیک به آن مرحله‌ی بحرانی شدیم، دستپاچه و باعجله رو میکنیم به واردات و از اینجا و آنجا وارد میکنیم و طبعاً دچار مشکل میشویم. تولیدکننده‌ داخلی میتواند نیاز داخلی ما را در عمده‌ مسائل کشور تأمین کند، ما امسال بالای ده میلیون تُن گندم توانستیم [از داخل] بخریم؛ خب مصرف کشور هم تقریباً همین است ــ حالا خیلی دقیق نمیشود گفت، امّا مصرف گندم کشور تقریباً در همین حدود است ــ یعنی به واردات گندم هیچ احتیاج نداریم و خودکفایی است؛ خب این چیز خیلی خوبی است. همه چیز همین‌جور است؛ اگر در باب کشاورزی، در باب صنعت، در باب معدن، در باب خدمات گوناگون کمک بشود، حمایت بشود، همه چیز همین‌جور است، میتواند در داخل تأمین بشود؛ مشروط بر اینکه نیازها در هنگام لازم و بهنگام تشخیص داده بشود.

۴
برنامه هفتم
در همی کارها و تصمیمات اقتصادی‌ای که می‌خواهید بگیرید و اقدام بکنید، این چند نقطه را رعایت کنید. حالا مثلاً فرض کنید مسئله‌ عدالت و کاهش فاصله‌ طبقاتی؛ ‌این یک نقطه‌ مهم است. هر تصمیمی میخواهید بگیرید در زمینه‌ مسائل اقتصادی، نگاه کنید ببینید تأثیرش روی مسئله‌ فاصله‌ طبقاتی چگونه است، تأثیر مثبت است یا تأثیر منفی است؛‌ محاسبه کنید این را. یا مثلاً فرض کنید ثبات بازار، کاهش تورّم، ثبات نرخ ارز، رشد تولید؛‌ اینها نقاط برجسته است. همه‌ی این نقاط هم نقاط کمّی است؛ یعنی قابل اندازه‌گیری است، قابل سنجش است، چیزهایی نیست که نشود اینها را اندازه‌گیری کرد. در همه‌ تصمیم‌ها ببینید این تصمیم اقتصادی‌ای که میخواهید بگیرید چه اثری روی این شاخصها میگذارد؛ با توجّه به آن اثری که روی شاخصها میگذارد، [ببینید باید] تصمیم بگیرید یا نگیرید. این هم مهم است.

۵
معیشت مردم
وقتی که مشکلاتی در باب معیشت به وجود می‌آید، مثل همین گرانیِ خانه و اجاره‌ خانه و مانند اینها که خب یک عدّه‌ای را واقعاً مستأصل میکند، همه‌ کارهای خوبی که شما میکنید تحت‌الشّعاع قرار میگیرد؛ یعنی همه‌ اقدامات مثبتی که با این زحمت انجام میگیرد، با مشکلات در معیشت مردم از چشم‌ها دور می‌ماند؛ واقعاً حیف است! روی این کار کنید. عمده‌ هدفِ تحریمهایی که تحمیل شده همین معیشت مردم است؛ یعنی خواسته‌اند معیشت مردم را گروگان بگیرند. باید برای خنثی کردن تحریم‌ها تلاش کرد. حالا البتّه کارهایی انجام میگیرد، برای رفع تحریم مذاکراتی می‌شود، آن‌ها به جای خود محفوظ و کارهای درستی هم هست، امّا در کنار آن باید خطّ موازی عبارت باشد از خنثی کردن تحریمها. یکی از مهم‌ترین شاخص‌های خنثی کردن تحریم‌ها هم یقیناً این است که تورّم را کاهش بدهید؛‌ یعنی تلاش بشود بر روی کاهش رشد تورّم. حالا این مقداری که گفته شد که [تورّم] از فلان مقدار درصد به فلان مقدار رسیده، خوب است امّا کافی نیست؛ یعنی تداومِ رشدِ تورّمِ دورقمی در چند سالِ پی‌درپی کاملاً چیز نامطلوبی است؛ باید کاری کنید که این تورّم هرچه ممکن است پایین‌تر بیاید. به من این‌جور گزارش شد که برخی از کارها هست که تأثیرش در کاهش تورّم تأثیر نسبتاً سریعی است، از جمله به سرانجام رساندن کارهای نیمه‌کاره، این طرحهای نیمه‌تمامی که وجود دارد که خیلی هم زیاد است؛ اینها را اگر به سرانجام برسانید، تأثیر سریعی را در کاهش تورّم میگذارد، آن‌طوری که افراد صاحب‌نظر به ما گفته‌اند. یا مسئله‌ ناترازی بانک‌ها که اشاره کردید، از این قبیل است. مقابله‌ با این دلّال‌بازی‌ها و واسطه‌بازی‌ها؛ میوه در باغ با زحمتی که باغبان می‌کشد یک قیمت دارد، به وسیله‌ دلّال می‌آید در جایگاه مصرف، گاهی قیمتش ده برابر یا بیشتر افزایش پیدا میکند. اینها را باید یک‌ جوری علاج کرد که کمک فراوانی می‌کند به کاهش تورّم و به مسئله‌ کمک به معیشت مردم.

۶
تعاملات خارجی و سیاستهای بین‌المللی
دولت در این زمینه بحمدالله فعّال است؛ یعنی کارهای خوبی انجام گرفته که قبلاً اشاره کردیم. نکته‌ مهم این است که ما در ارتباطات با کشورهای مختلف فرصتهایی داریم؛ این فرصتها را بشناسیم و از این فرصتها به‌وقت استفاده کنیم. گاهی هست که یک ارتباطی با یک کشوری داریم، میتوانیم هم بهره‌برداری کنیم، [ولی] بی‌توجّهی صورت میگیرد. [مراقب باشید] این اتّفاق نیفتد؛ یعنی فرصتها شناخته بشود و از فرصتها استفاده بشود. دوّم [اینکه] تفاهم‌نامه‌هایی که انجام میگیرد، سندهای همکاری‌ای که انجام میگیرد و امضا میشود، روی کاغذ نماند. الان دولت با بعضی از کشورها سندهای همکاری طولانی‌مدّت دارد؛ خب حالا کو؟ نتیجه‌اش چیست؟ نگذاریم این تفاهم‌نامه و سند همکاری صرفاً روی کاغذ باقی بماند؛ این مهم است.

۷
تعامل با دنیا
یک نکته‌ دیگر این است که وقتی میگوییم «تعامل با دنیا»، بعضی از عناصر سیاسی کشور «دنیا» را عبارت میدانند از چند کشور عمدتاً غربی، [فکر میکنند] «دنیا» یعنی این! اگر با آنها ارتباط داشتیم و همکاری گرم و صمیمانه داشتیم، ارتباط با دنیا داریم؛ اگر با آنها یک خرده ارتباطمان کم شد، کأنّه با دنیا ارتباط نداریم. این غلط است؛ این نگاه، نگاه ارتجاعی است؛ این نگاه، نگاه صد سال پیش است. بله، صد سال پیش همین‌جور بود؛ چند کشور اروپایی بودند که اینها همه‌کاره‌ی دنیا بودند و ارتباط با آنها به معنای ارتباط با همه‌ی دنیا بود. صد سال از آن روزگار گذشته؛ این نگاه مرتجعانه و کهنه را باید رها کرد. «ارتباط با دنیا» یعنی ارتباط با آفریقا، ارتباط با آمریکای لاتین، ارتباط با آسیا. آسیا منبع عظیم ثروت انسانی و طبیعی است، آفریقا هم همین‌جور. کشورهای غربی عمدتاً از ناحیه‌ فشار بر آفریقا و کشورهای این‌جوری ثروتمند شدند. در واقع، اروپا ثروت خودش را به یک معنا اصلاً از ناحیه‌ی به سرقت بردن ثروتهای [کشورهای] آفریقایی و بعضی از کشورهای آسیایی به دست آورده. ما از اینها غفلت نکنیم؛ ارتباط با اینها لازم است. پس بنابراین، ملاک ارتباطات بین‌المللی منافع ملّی و عزّت ملّی است. این هم مهم است؛ عزّت ملّی خیلی مهم است و بایستی در این ارتباطات، هم سلطه‌پذیری وجود نداشته باشد و هم سلطه‌گری؛ یعنی ما، هم با سلطه‌گری مخالفیم، هم با سلطه‌پذیری مخالفیم.

۸
زیّ مردمی را حفظ کنید
این خیلی چیز باارزشی است. اینکه با مردم، صمیمی و خصوصی و متواضعانه حرف میزنید، رفت‌وآمد میکنید، داخل خانه‌هایشان میروید، روی فرششان می‌نشینید، خیلی چیز خوبی است؛ این را از دست ندهید، این فرصت خوبی است.

۹
گفت‌وگو با نخبگان را هرچه می‌توانید پی بگیرید
نخبگان کشور صاحبان فکرند، صاحبان طرحند، راهنمایی‌های خوبی میکنند، نکات خوبی به نظرشان میرسد؛ ارتباط با نخبگان را حتماً دنبال کنید و بخشهای مختلف دنبال کنند و داشته باشند.

۱۰
حضور در دانشگاه‌ها
حضور در دانشگاه‌ها یکی از کارهای لازم است؛ بخصوص دانشگاه‌ها؛ چه در میان دانشجویان، چه در میان اساتید، حضور پیدا کردن، حرف‌های آن‌ها را شنیدن و نکات لازم را به آن‌ها گفتن. [اینها] از خیلی چیزها مطّلع نیستند؛ بله، دانشجو است، استاد است، روشنفکر است، آگاه است، امّا خیلی از چیزها را نمیداند. همین «راهیان پیشرفت» که راه افتاده و میروند می‌بینند چیزهایی را، برای همه‌ آنها چیز جالب و جدیدی است. خب این همه کار در کشور انجام گرفته، دانشجوی ما از آن مطّلع نیست، وقتی میبیند تعجّب میکند؛ استاد هم همین‌جور است. بنده یک وقتی گفتم یک تور گردشگری بگذاریم برای [بازدید از] امکانات دفاعی کشور؛ حالا می‌خواهم عرض بکنم این گردشگری را برای همه‌ پیشرفت‌های کشور بگذارید تا نخبگان بروند ببینند و از نزدیک مطّلع باشند. این هم این مسئله که بسیار کمک میکند برای مقابله‌ی با ستیزه‌گری دشمن. یکی از نقاط ستیزه‌گری دشمن که به آن امید دارد دانشگاه‌ها است؛ حضور شما در دانشگاه این را خنثی می‌کند.

۱۱
کارآمدسازی فعّالیّتهای رسانه‌ای دولت
برای هر اقدامی یک پیوست تبلیغی لازم است؛ هر اقدام مهمّی که میخواهید انجام بدهید، یک پیوستِ تبلیغیِ روشن [داشته باشد]. فرض کنید حالا در مورد آن ارز ترجیحی که برطرف کردید ــ که کار لازمی هم بود ــ این باید به طور روشن برای مردم تبیین میشد که علّت اینکه ما این کار را میکنیم این است، این است، این است، فوایدش این است، [موجب] جلوگیری از این ضررها است. هر اقدامی که انجام میگیرد، به طور مشخّص یک پیوست تبلیغی داشته باشد.

۱۲
در گفتارها، وعده‌ها، آماردهی‌های ناشی از افراد دولت، انسجام وجود داشته باشد
این‌جور نباشد که مثلاً یک دستگاهی یک آماری بدهد، بعد فردا یک دستگاهی آن آمار را رد کند یا یک آمار متضادّی بدهد یا مِن‌باب مثال این یک وعده‌ای بدهد، آن یکی بگوید این وعده عملی نیست؛ بالاخره اگر عملی است یا عملی نیست، قبلاً در دولت مشخّص بشود که ببینیم وعده را بدهیم یا ندهیم. از خِرد جمعی استفاده بشود، در کارها دقت بشود، تأمّل بشود و خردورزی بشود.

۱۳
به جوسازی‌ها و حاشیه‌سازی‌ها اعتنا نکنید
کار خودتان را بکنید. گاهی شما یک تصمیمی گرفته‌اید، تصمیم درستی است، یک عدّه خوششان نمی‌آید، جنجال می‌کنند؛ حالا که دیگر فضای مجازی هم هست، هزار متن در فضای مجازی تولید میکنند علیه آن اقدام شما؛ اگر اقدامتان اقدام سنجیده‌ و اندیشیده‌ای است و روی فکر تصمیم‌گیری شده، اعتنا نکنید، کار خودتان را انجام بدهید. گاهی اوقات می‌خواهند یک اقدامی را تحمیل کنند بر دولت که این کار را بکنید؛ باز آنجا یک وقت می‌بینید در فضای مجازی مثلاً چند هزار نوشته، نامه، متن منتشر میشود برای اینکه [شما را] وادار کنند؛ اینها گروه‌های فشارند؛ به اینها توجّه نکنید. کار را با فکر انجام بدهید، اندیشیده و سنجیده انجام بدهید، وقتی که تصمیم گرفتید، فَاِذا عَزَمتَ فَتَوَکَّل عَلَی الله؛) به خدا توکّل کنید، گامهایتان را محکم بردارید. پیگیری را ــ که تأکید بنده همیشه بر پیگیری است ــ مجدّداً عرض میکنم؛ کارها را نیمه‌کاره رها نکنید. گاهی انسان یک کاری را با انگیزه‌ی فراوان شروع میکند، منتها یک چند قدمی که جلو رفت، انگیزه‌اش کم میشود؛ این درست نیست. انگیزه را حفظ کنید تا کار به آن نهایت برسد و ان‌شاءالله تمام بشود.