هنوز شاهد نگاه قیم مآبانه پزشک و پرستار به بیمار هستیم

به گزارش خبرگزاری مهر، عباس عبادی، در هفتمین کنگره ملی اخلاق پرستاری، افزود: اخلاق به عنوان یکی از شاخص‌های فلسفه سابقه طولانی دارد. بعد از رنسانس و انقلاب صنعتی رویکرد و تعامل بین علوم تجربی و علوم انسانی دچار خدشه شد و مسائل اخلاقی تا حدی به حاشیه رفت، اما از دهه ۹۰ میلادی با بازگشت توجه به علوم انسانی واژه اخلاق دوباره جایگاه مهم خود را در تحقیقات و علوم تجربی به دست آورد.
وی ادامه داد: از آن زمان با توجه به اهمیت اخلاق زیستی در حوزه پزشکی و پرستاری سوالات و چالش‌های جدید مطرح شد، مسائلی مانند پیوند اعضا، مرگ مغزی، ناباروری مسائل جدیدی در ادبیات علمی به وجود آوردند که البته طرح این مسائل، چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی در فرهنگ‌های مختلف از جمله در کشورهای اسلامی به وجود آورد.
رئیس هفتمین کنگره ملی اخلاق پرستاری گفت: هر چه پیش می‌رویم سوالات و دغدغه‌های جدیدتری مطرح می‌شود، یکی از این دغدغه‌ها پدیده هوش مصنوعی است، پدیده‌ای که همزمان با اینکه می‌تواند برای انسان آرامش و آسایش به وجود آورد، ممکن است چالش‌های جدیدی نیز به وجود بیاورد.
وی افزود: نگرانی‌های زیادی درباره استفاده از هوش مصنوعی در حوزه سلامت وجود دارد، اینکه غلبه تکنولوژی بر تصمیم گیری های انسان وضعیت ما را چه خواهد کرد، پاسخ به این سوالات و جست و جوی پاسخ این سوالات در چنین محفل‌ها و کنگره‌هایی دنبال می‌شود.
عبادی گفت: مطالعاتی که در این حوزه‌ها انجام می‌شود باید به شکل روش مند و استاندارد صورت گیرد و با ادبیات علمی جلو رود. مطالعاتی که با یک سوال و فرضیه شروع می‌شود و با روش‌های علمی به نتیجه می‌رسد.
معاون پرستاری وزارت بهداشت افزود: در حوزه سلامت اولین و بیشترین مواجهه با مردم را پرستاران دارند. بیمار همان خلیفه الله است که در شرایط اضطرار قرار گرفته است، حالا پزشک و پرستار با فردی مواجه هستند که در مسیر تکامل خود با نقصان و مشکل مواجه شده است.
عبادی ادامه داد: انسانی که در حالت عادی صاحب مکنت و جایگاه اجتماعی است، اما در شرایط بیماری، راهش به طبیب و پرستار افتاده است، این انسان خارج از درمانگاه و بیمارستان برای خود فرد مهمی است، اما در این شرایط خودش و همراهانش دچار اضطراب شده‌اند.
وی ادامه داد: در این شرایط ما به عنوان جامعه پزشکی و پرستاری با ادعای اینکه بلدیم از تو مراقبت کنیم، در این جایگاه قرار گرفته‌ایم، اما و متأسفانه در این مسیر، گاهی نگاه قیم مآبانه به وجود می‌آید. دیدگاهی که هنوز رگه‌هایی از آن وجود دارد. در این نگاه پزشکان و پرستاران می‌گویند ما بهتر از تو صلاح و خیر تو را می‌دانیم و به همین علت حاضر به گوش دادن نیستند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت گفت: در این شرایط خلاء رعایت اصول اخلاقی و تبیین و آگاه سازی در مورد رعایت اصول اخلاقی مطرح می‌شود، زیرا با تنش‌های اخلاقی مواجه می‌شویم. پزشک و پرستار گاهی می‌دانند که کار درست چیست، اما به علت محدودیت‌های سازمانی قادر به انجام آن نیستند و در این شرایط با مفهومی به نام حساسیت اخلاقی و شجاعت اخلاقی مواجه می‌شویم.
وی افزود: سوال این است که من به عنوان پزشک و پرستار که مسئولیت من وکیل مدافع بودن بیمار است، آیا می‌توانم این تکلیف را به درستی انجام دهم؟ یا خودم جزو نقض کنندگان حقوق بیمار هستم؟ در این زمان با مفهوم صلاحیت اخلاقی در رسیدگی به بیمار مواجه می‌شویم.
عبادی گفت: صلاحیت اخلاقی این است که جدا از صلاحیت حرفه‌ای آیا صلاحیت اخلاقی برای رسیدگی به بیماران را داریم یا خیر. عملکرد اخلاقی مهم است و ما به عنوان مدیران نظام سلامت باید محیط اخلاقی را در مراکز ارائه خدمات سلامت برای گیرندگان خدمت ایجاد کنیم تا احساس بی کسی، به احساس اتکا به افرادی فرهیخته تبدیل شود.
وی گفت: باید به این سوالات پاسخ دهیم، برخی از این پاسخ‌ها در کتاب‌ها و مقالات مطرح شده، اما انتشار و ترویج آن اهمیت دارد و باید از سایر علوم برای ترویج و توسعه اخلاق زیستی کمک بگیریم.
معاون پرستاری وزارت بهداشت افزود: امیدوارم بحث‌ها و گفت و گوهای علمی که در سه روز کنگره اخلاق پرستاری مطرح می‌شود، به بیانیه‌ای منجر شود که به ما در سیاستگذاری بهتر نظام سلامت کمک کند. تلاش همه ما این است که در این مسیر طوری رفتار کنیم که کرامت انسان مخدوش نشود و این وظیفه تک تک ما در نظام سلامت است.