برخی در هر شرایط می‌خواهند «منتقد» باشند/این نامه‌ها «درد» دارند!

خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: طی این سال‌ها هر زمان صحبت از خانه موسیقی به میان می‌آید، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های رسانه‌ای که در کنار دیگر نکات مرتبط با این نهاد صنفی مورد توجه قرار می‌گیرد، نگاه عده‌ای از منتقدان به فعالیت‌های این مجموعه است که همواره و در هر قالبی از نوک تیز انتقاد بی‌نصیب نمانده است. شرایطی که معلوم نیست قرار است در چه زمان و مقطعی به ساحل آرامش برسد و شرایط را به سمت و سویی هدایت کند که چنین چالش‌هایی به نقطه پایان برسد و همه بتوانند در یک چارچوب منطقی مخالف و موافق در جهت تحقق اهداف صنفی گام بردارند. فرآیندی که متاسفانه طی سال‌های اخیر در حوزه‌های سینما، تئاتر و هنرهای تجسمی نیز به تناسب موضوعات مختلف وجود داشته و در مقاطعی حاشیه‌های متعددی را پیش روی مخاطبان و فعالان عرصه فرهنگ و هنر قرار داده است.
از سوی دیگر موارد و مسائل مختلفی هم در حوزه فعالیت‌های خانه موسیقی وجود داشت و دارد که رسیدگی و حل مشکلات مربوط به آن‌ها می‌تواند دستاورد مثبت و خوبی برای مهم‌ترین مجموعه صنفی حوزه موسیقی در کشورمان باشد. موضوعاتی چون داستان دنباله‌دار معافیت مالی هنرمندان، نحوه برگزاری انتخابات خانه موسیقی و چالش‌های مدیریتی که تمرکز روی هر کدام می‌تواند خود به تنهایی مدیر یک نهاد صنفی را با انبوهی از بایدها و نبایدهایی مواجه سازد که اگر همان مدیر بتواند از پس کسب نتیجه مثبت و موثر برای هر کدام برآید قطعاً اتفاقات خوبی در انتظار او و مجموعه‌ای چون خانه موسیقی است.
حمیدرضا نوربخش خواننده و مدرس آواز که طی سال‌های اخیر سکان‌دار هدایت خانه موسیقی ایران در قالب مدیرعامل بوده، در بخش اول گفتگوی مشروح خود با خبرگزاری مهر ضمن ارائه گزارش عملکرد مجموعه تحت مدیریت خود به موضوعاتی چون موضوع تحریم کنسرت‌ها و مواضع خانه موسیقی در این زمینه به انضمام دیگر مواردی چون نوع مواجهه نهاد صنفی با اتفاقات اخیر و دفتر موسیقی وزارت فرهنگ اشاره و به بیان نقطه نظرات خود در این زمینه پرداخت.

وی در بخش دوم ضمن اشاره به چالش‌های مدیریت این دوره از خانه موسیقی و از اقدامات خود و همکارانش در حوزه‌های مربوط به معافیت مالیاتی و دیگر حاشیه‌ها مرتبط با این نهاد سخن گفت که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:
* آقای نوربخش در این بخش از مصاحبه مایلم بار دیگر به قصه طولانی منتقدان خانه موسیقی و مواجهه آن‌ها با عملکرد جنابعالی و این مجموعه اشاره کنم، شرایطی که گویا همچنان در مجادله‌های رسانه‌ای وجود دارد و دوستان حتی با وجود برگزاری جلسات هفتگی شما با اهالی موسیقی معتقدند فضا آن گونه که باید دوطرفه نیست و ماجرا به سمت و سویی کشیده شده که در تنظیم اخبار این نشست‌ها نیز انتخاب و یک جانبه‌نگری وجود دارد. بالاخره قصه منتقدان خانه موسیقی قرار است تا چه زمانی ادامه پیدا کند؟ چرا هیچ اتفاق منجر به تعاملی میان شما و منتقدان خانه موسیقی آن هم در این شرایط حساس شاهد نیستیم؟
بنده به عنوان مدیرعامل خانه موسیقی بر این باورم که ما همیشه به نقدها جواب دادیم و به دوستان منتقد بارها گفتیم بیایید اینجا نقد کنید و پاسخش را هم دریافت کنید. ولی گویا عده‌ای کارشان و شغلشان نقد کردن است. گویی هویت آن‌ها در قالب «منتقد» تعریف شده است. من این نوع رویکرد را چندان نمی‌شناسم. ضمن اینکه مگر ما در جلساتمان گفتیم خبرنگار و منتقد نیاید؟ وقتی اعلام می‌کنیم: «ورود به این جلسات آزاد است» یعنی ما میزبان خبرنگاران و منتقدان هم هستیم.
البته که باید این توضیح را هم بدهم جلساتی که تاکنون برگزار کردیم، صرفاً جلسه با منتقدان نیست. ما این جلسه‌ها را برگزار می‌کنیم که همه بیایند و حرف بزنند. جالب اینکه طی همین جلساتی که دوشنبه‌ها در خانه موسیقی برگزار می‌شود، کسانی هستند که نقدهای خارج از خانه موسیقی دارند. اما می‌آیند و در اینجا حرف‌هایشان را می‌زنند و ما هم تا جایی امکانش را داشته باشیم این نقدها را منتقل می‌کنیم. اصلاً این افراد می‌آیند که ما نکات را منتقل کنیم. من هم یادم نمی‌آید به دوستان برگزار کننده جلسات توصیه کنم که فلانی بیاید و فلانی نیاید.

* در بحث انتخابات اخیر خانه موسیقی نقدی مطرح شد که چرا این دوره از انتخابات بسته به شرایط فعلی که در آن قرار داریم، به صورت آنلاین برگزار نمی‌شود تا بتواند دربرگیرنده طیف بیشتری از اعضای رای‌دهنده باشد؟ آیا واقعاً برگزاری انتخابات آنلاین به لحاظ سخت‌افزاری دارای مشکلات و معایبی است یا اراده دیگری مانع از برگزاری این شیوه در انتخابات اخیر خانه موسیقی شد؟
اگر شما بروید و کمی جستجو کنید، می‌بینید بسیاری از انتخاباتی که به صورت آنلاین برگزار شده، با چالش و حرف و حدیث رو به رو بوده‌اند. بنده همچنان نیز معتقدم در خانه موسیقی زیرساخت برای برگزاری انتخابات آنلاین وجود ندارد که بتوانیم براساس آن سنجش مناسبی برای بخش هویت سنجی رای‌دهندگان داشته باشیم. اینها به همراه یک اینترنت درست و حسابی، زیرساخت می‌خواهد. ضمن اینکه حتی اگر هم انتخابات آنلاین وجود داشت، ما به دلیل همین فقدان زیرساخت نمی‌توانیم به اعضا بگوییم بیایید و در یک بازه یک هفته‌ای رای بدهید.
انتخابات زمان و ساعت مشخصی دارد و اساساً هم تعدادی زیادی از اعضای خانه موسیقی در شهرستان‌ها و مناطقی حضور دارند که دسترسی به اینترنت برای آن‌ها بسیار دشوار است و دربرگیرنده سختی‌هایی است که ممکن است موجب اعتراضات زیادتری شود. مثلاً اینکه بگویند: «ما در آن زمانی که گفتید نمی‌توانستیم به اینترنت دسترسی داشته باشیم و مسائلی از این دست». این نکات را هم باید جواب داد. لذا وقتی این زیرساخت اصلاً مهیا نیست، پس فعلاً نمی‌توانیم انتخابات آنلاین برگزار کنیم.
* نکته دیگری که درباره برگزاری انتخابات اخیر خانه موسیقی به آن اشاره شده بود، زمان برگزاری انتخابات بود که گفته شد، چرا در بازه زمانی که اوج پیک کرونا بود، فرآیند انتخابات خانه موسیقی با حضور کم تعداد و حداقلی اعضا برگزار شد؟ موضوعی که از نگاه برخی منتقدان موجب ظهور و بروز حرف و حدیث‌هایی هم شد.
جالب اینجاست که ما در بازه زمانی که به جهت همین موضوع کرونا انتخابات را عقب انداختیم، بازهم به ما انتقاد می‌شد که چرا انتخابات را برگزار نمی‌کنید؟ به ما می‌گفتند که ما خودمان، خودمان را تمدید می‌کنیم و می‌خواهیم با این تاخیرها همچنان در خانه موسیقی ماندنی باشیم. در حالی که مساله عقب ماندگی انتخابات دربرگیرنده مشکلاتی از جمله مسائل مالیاتی، بانکی و حقوقی بود که واقعاً موجب آسیب وارد به کارهای اداری خانه می‌شد. حتی در مقطعی بانک‌ها دیگر تاریخ‌ها را نمی‌پذیرفتند. «روزنامه رسمی» هم تاریخی داشت که اگر از تاریخ می‌گذشت، دیگر امضا را قبول نمی‌کردند. پس این موارد به همراه بسیاری از موارد دیگر ما را مجبور ساخت که حتماً انتخابات را برگزار کنیم و به محض اینکه ماجرای کرونا کمی فروکش کرد، انتخابات را در فضای باز تالار وحدت برگزار کردیم.

* یکی از نکات مهمی که طی ماه‌های گذشته می‌تواند از درجه اهمیت بالایی برخوردار باشد، بحث تمام نشدنی معافیت مالیاتی آموزشگاه‌های موسیقی بود که همچنان در وضعیت روشنی قرار ندارد. آیا خانه موسیقی قرار نیست در این زمینه اقدامات حمایتی را انجام دهد؟
البته آموزشگاه‌های موسیقی در حال حاضر مجموعه صنفی دارند که بنده نیز به عنوان مدیر یک مجموعه آموزشی عضو آن هستم. در این چارچوب دوستان مسائل مرتبط به آموزشگاه‌های موسیقی را از طریق دفتر آموزش‌های معاونت هنری وزارت فرهنگ انجام می‌دهند. من هم در خانه موسیقی پیرامون موضوع مالیاتی پیگیر کارهایشان هستم. حتی در این زمینه سه صنف «خانه موسیقی»، «خانه تئاتر» و «خانه سینما» در این مدت بیشترین تعامل و پیگیری را با وزارت اقتصاد و سازمان امور مالیاتی کشور بابت موضوع معافیت مالیاتی برگزار کردند که بتوانیم در این زمینه شاهد اتفاقات موثری باشیم.
وقتی از صبح کارم را در خانه موسیقی شروع می‌کنم با انبوهی از نامه‌هایی مواجه می‌شوم که معرف شرایط بسیار سختی است که اکنون در زندگی معیشتی هنرمندان پدید آمده است. اینها روح و روان من را آزار می‌دهد چندی قبل هم که مجلس آمد و برای معافیت‌های مالیاتی سقف تعیین کرد، ما همان زمان در کمیسیون فرهنگی مجلس و هم در دیگر کمیسیون‌ها حضور پیدا کردیم و به نمایندگان و وزارت فرهنگ در چارچوب پیگیری‌هایی که در دولت قبل صورت گرفته بود، گفتیم این سقف اشتباه است. شما برای چند هنرمند سلبریتی نباید چندین هزار فعال فرهنگی هنری را با مالیات مجازات کنید. اما متاسفانه دوباره این اتفاق افتاد و ما همچنان معترض هستیم و معتقدیم که تعیین سقف برای موضوع معافیت مالیاتی ظلم محض است.
متاسفانه در پیگیری‌هایی که پیرامون موضوع آموزشگاه‌ها انجام گرفته، مشخص شده آموزشگاه‌ها در مواجهه با موضوع مالیات‌ها با «تعدد برخورد» روبه‌رو هستند. یعنی در برخی مناطق این موضوع تعریف شده و کارها درست انجام می‌پذیرد و در برخی موارد هم اصلاً ساز و کاری وجود ندارد. اخیراً هم در جریان برگزاری جلسه‌ای بین مدیران آموزشگاه‌های موسیقی، مسئولان سازمان مالیاتی و دفتر آموزش‌های معاونت‌های هنری بودم که امیدوارم پیگیری دوستان و ما در خانه موسیقی بتواند به سرانجامی برسد.
* خانه موسیقی چه اولویت‌ها و برنامه‌هایی را برای اجرای در سال ۱۴۰۲ در نظر گرفته که می‌تواند عملیاتی شود؟
اگر بخواهم واقعیت را بگویم، ما آن قدر درگیر کارهای روزمره، ماجرای کرونا و اتفاقات چند ماه اخیر بودیم که متاسفانه نتوانستیم به برنامه‌ریزی‌ها و فعالیت‌های بیشتر به آن معنا فکر کنیم؛ کما اینکه جشن خانه موسیقی هم برگزار نشد و ما در این زمینه نیز نتوانستیم بر اساس برنامه‌ریزی‌های قبلی فعالیت‌هایی را به صورت جدی انجام دهیم.
آنچه اکنون ما به صورت جدی روی آن متمرکز هستیم، بحث نظارت فنی بر آموزشگاه‌ها و «کارت صلاحیت تدریس» است که تقریباً هر روز در محل خانه موسیقی آزمون مختلف مرتبط با این موضوع در حال برگزاری است. ما معتقدیم بخش آموزش موسیقی در کشور به یک نظارت جدی نیازمند است که باید با سرعت انجام شود. ما در این چارچوب شورای آزمون خانه موسیقی را گسترش دادیم و حتی در روزهای تعطیل هم کار می‌کنیم که بتوانیم موضوع آموزش موسیقی به سرانجام درستی برسیم.
بحث دیگری که ما در خانه موسیقی انجام می‌دهیم، برگزاری مسترکلاس هایی در ارتباط با همین آزمون‌هاست. در این چارچوب ما وقتی آزمون‌ها را در خانه موسیقی برگزار می‌کنیم، نگاه سلبی و حذفی نداریم. به عبارتی وقتی احساس می‌کنیم افرادی در بخش‌هایی ضعف دارند و می‌توانند بعد از گذشته سه یا شش ماه دوباره در آزمون‌ها شرکت کنند، بنابراین مسترکلاس هایی را برگزار می‌کنیم که این نقیصه‌ها برطرف و سطح آموزشی افراد ارتقا پیدا کند. به هر حال بنده امیدوارم با بهتر شدن فضا، شرایط به گونه‌ای باشد که بتوانیم فعالیت‌های بیشتری را در خانه موسیقی انجام دهیم، در این مقطع کنونی فعلاً درگیر حوزه‌های صنفی هستیم و لاغیر.

* در مقطع حساس فعلی بزرگترین چالشی که به عنوان مدیر یک صنف مهم هنری با آن مواجه بودید، چه بود؟
متاسفانه شرایط کلی کشور و فضای جامعه نشاط آفرین نیست. بنابراین بنده و مجموعه خانه موسیقی نیز تابعی از این شرایط هستیم. پس وقتی می‌گویم ما در روزمرگی سیر می‌کنیم دقیقاً نشأت گرفته از شرایطی است که به آن اشاره داشتم. این شرایط زمانی برای من دردناک‌تر و غم‌انگیزتر می‌شود که وقتی از صبح کارم را در خانه موسیقی شروع می‌کنم با انبوهی از نامه‌هایی مواجه می‌شوم که معرف شرایط بسیار سختی است که اکنون در زندگی معیشتی هنرمندان پدید آمده است. اینها روح و روان من را آزار می‌دهد. یعنی من به جای اینکه با همراهی هنرمندان موسیقی بتوانم به افق‌های دور نگاه کنم، باید بیایم و برای آن هنرمند شریفی که گرفتار است شرایط بهتری را در حد توان اداری و حقوقی‌ام فراهم کنم.
اینها موضوعاتی است که واقعاً روان من و همکارانم را به هم می‌ریزد، شما تصور کنید که تا همین مدتی پیش کار مراجعه به این دادستانی و به آن مرجع قضایی بود تا بتوانیم نسبت به آزادی آن دسته از هنرمندانی که با مشکل قضایی مواجه شدند اقدام کنیم. اینها روح و روانم را آزرده کرد اما از سویی دیگر وقتی دیدم کاری که بنده و همکارانم در این زمینه انجام دادیم، موجب ایجاد روحیه خود باوری شده و اینکه خانه موسیقی پناه هنرمندانی است که بسیاری از آن‌ها هم معروف نیستند، آرامش و غرور به من دست می‌داد. چرا که بدترین حس، حس بی‌پناهی است و اینها کارهایی است که می‌توانستیم انجام دهیم و در حد توان انجام دادیم.