آیا بایدن می‌تواند از گرمای روابط ریاض ـ مسکو بکاهد؟

سیدجلال ساداتیان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به سفر جو بایدن به سرزمین‌های اشغالی و عربستان سعودی گفت: بایدن سفر چند وجهی را به منطقه دارد؛ نکته اول اینکه وقتی ایشان روی کار آمد، تهدید کرد بن سلمان را که کارنامه بسیار منفی در بحث حقوق بشر داشته و دارد، تنبیه کنند و بن سلمان از این رو احساس خطر کرد؛ بن سلمان در برخورد با برخی شاهزاده‌ها و رقبایش، داستان خاشقجی و جنایات در یمن و کشتار افراد غیرنظامی و وضعیت اسفناکی که در این کشور ایجاد شده، کارنامه منفی دارد.

وی گفت: بن سلمان بعد از این رویکرد بایدن به سمت روسیه رفت و در قالب اوپک پلاس و تحت عنوان بازار انرژی با روسیه گرم گرفت و دیدارهای متقابلی بین رهبران دو کشور انجام شد تا اینکه ماجرای اوکراین پیش آمد. آمریکا حس کرد که در این رابطه و تامین انرژی به عربستان احتیاج دارد تا بتواند تولیدات نفت را افزایش دهد و از این راه نیاز اروپا تامین شود. با وجود اینکه آمریکا و اروپا روسیه را تحت فشار تحریم انرژی هم قرار دادند اما قطع گاز روسیه به اروپا که به نظر اتحادیه اروپا قصد دارد به این سمت برود شرایط را برای هم‌پیمانان اوکراین سخت می کند.

این کارشناس مسایل بین‌الملل تصریح کرد: اروپا خط لوله نورد استریم ۲ را تحریم کرد اما آنها تلاش دارند تا خط لوله نورد استریم ۱ را هم قطع کنند و گاز را دیگر از روسیه نگیرند. طبیعی است که باید این گاز را از جای دیگر تامین کنند. حمایت آمریکا برای تامین گاز اروپا هم کفایت نکرد از این رو تلاش دارند تا از طرق مختلف این مساله را تامین کنند. آنها گفتند برجام را حل کنند تا بلکه از خط لوله‌ای که به ترکیه کشیده شده است گاز را تامین کنند و اگر ایران از تحریم خارج شود که در حوزه نفت هم می تواند به اروپا صادرات داشته باشد البته به طور رسمی و علنی. اما با ایران هنوز به نتیجه نرسیدند. با عربستان دنبال این هستند که دل آنها را به دست آورند و او را از روسیه دور کنند؛ به نوعی آمریکا دنبال این است که گرمای روابط روسیه و عربستان را کاهش دهد.

ساداتیان گفت: عربستان ۱۱ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند که دنبال آن هستند این میزان را به حداکثر ظرفیتش برسانند اما کارشناسان می‌گویند عربستان نمی‌تواند بیشتر از ۱۲ میلیون بشکه در روز تولید کند.

وی درباره تاثیر این سفر بر موضوع برجام و نگاه آمریکا به احیای این توافق  معتقد است که توان موشکی و قدرت منطقه ای می‌تواند پشتوانه ایران در مذاکرات باشد. اما در مقابل اسراییل تلاش دارد آمریکا را به جنگ مستقیم علیه ایران ترغیب کند و وقتی نتوانست به این سمت و سو بکشاند، با طرح ابراهیم و روابط گسترده با امارات و بحرین و دوستی با عربستان و ترکیه و غیره سعی کرد ایران را محاصره کند؛ بایدن دنبال این است که این روابط را تقویت کند. آنها می‌خواهند آمریکا در برابر توان پهپادی و دفاعی ایران مقابله کند و به این کشورها دلگرمی دهد.

این کارشناس مسایل بین‌الملل گفت: بایدن و دموکرات ها تمایل به احیای برجام داشتند اما با حداقل امتیازات در حالی که با درخواست حداکثری ایران مواجه شدند از این رو مذاکرات به نوعی به بن بست رسیده است. با سفر مورا، بورل و امیر قطر به تهران و آقای رییسی به عمان امیدهایی ایجاد شد که شاید فعالیت‌های پشت پرده ثمر دهد و با دخالت نماینده اتحادیه اروپا تلاش شد، تنها آمریکا و ایران به واسطه اروپا مذاکره کنند و دیگر اعضای برجام حضور نداشته باشند اما این ترفند هم تاکنون نتیجه‌ای به دست نداده است.

وی معتقد است: تلاش های پشت پرده امیر قطر و دیگران که تلاش داشتند توافق حاصل شود، باز هم ادامه می‌یابد اما اگر سوال کنید که آیا امیدی به نتیجه گرفتن از این روند دارم یا خیر؟ باید بگویم که دورنمای روشنی نمی بینیم.

انتهای پیام